پرسش :

منظور از «ترتیل» چیست؟


پاسخ :
امام صادق(علیه السلام) در بیان آیه «وَ رَتّلِ القُرآنَ تَرتَیلاً» فرمودند: امام على(علیه السلام) چنین فرموده: 
«وَ لَاتَهُذُّهُ هَذَّ الشِّعرّ وَ لَاتَنْثُرُهُ نَثْرَ الرَّملِ وَ لَکِن اَقْرَعُوا بِهِ قُلُوبَکُم القَاسِیَةِ وَ لَایَکُن هَمُّ اَحَدِکُم آخِرِ السُّورَةِ»(1)؛
(واضح کن قرآن خواندنت را و نه مثل شعر به سرعت بخوان و نه مثل شن و ریگ بیابان پراکنده بخوان به طورى که فاصله زیاد شود، ولکن قلب هاى سخت و با قساوت خود را با قرآن خواندن بکوبید و هرگز همّت شما رسیدن به آخر سوره نباشد [بلکه همیشه به دنبال کیفیّت و اثرپذیرى باشید، نه به دنبال کمیت و زیاد خوانى فقط]).

در روایات در ذیل آیه «وَ رَتّلِ القُرآنَ تَرتَیلاً» از امام صادق(علیه السلام) آمده که می فرمایند: 
«هُوَ اَنْ تَتَمَکّثَ فِیهِ وَ تُحَسِّنُ بِهِ صَوتَکَ»؛
(ترتیل، مکث کردن و توقف در قرائت قرآن است [که نه زیاد سریع خوانده شود و نه بسیار کُند و آهسته] و اینکه نیکو کنى صوت خود را در خواندن قرآن).(2)

پی نوشت:
(1). الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق‏، محقق/ مصحح: غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ‏ ‏1407 قمری، چاپ: چهارم، ج ‏2، ص 614، باب (ترتیل القرآن بالصوت الحسن)؛ وسائل الشیعة، شیخ حر عاملى، محمد بن حسن‏، محقق / مصحح: مؤسسة آل البیت(ع)، مؤسسة آل البیت(ع)، قم، ‏‏1409 قمری‏، چاپ: اول، ج ‏6، ص 207، باب 21 (استحباب ترتیل القرآن و کراهة العجلة فیه)؛ مجمع البیان فى تفسیر القرآن، طبرسى، فضل بن حسن، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 شمسی، چاپ: سوم، ج ‏10، ص 569، (المعنى).

منبع: اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازى (دام ظله)، تهیه و تنظیم: اکبر خادم الذاکرین‏، نسل جوان‏، قم‏، 1385 ش، چاپ: اول، ج 1، ص 447.